Maatschappelijke waarde vrijwillig jeugdwerk en speeltuinen in Nederland ruim € 190 miljoen per jaar

Volgens recent onderzoek zijn er in Nederland ruim 50 organisaties werkzaam in het vrijwillig kinder- en jongerenwerk, waaronder Scouting, YMCA en Jong Nederland. Samen met de speeltuinen bereiken deze organisaties zo’n 2 miljoen jeugdigen.

Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van Jantje Beton, in samenwerking met Scouting Nederland, YMCA, de Branchevereniging LOS en het Platform Ruimte voor de Jeugd. Het doel van het onderzoek is om beter inzicht te krijgen in de maatschappelijke waarde van vrijwillig jeugdwerk voor kinderen, vrijwilligers, ouders en de maatschappij als geheel.  

Uit het onderzoek blijkt dat vrijwillig jeugdwerk effecten heeft op alle betrokkenen: jeugdigen, hun ouders, en de vrijwilligers die de activiteiten voor de jeugdigen uitvoeren. Zo leidt het vrijwillig jeugdwerk voor jeugdigen tot een verbeterde mentale en fysieke gezondheid, betere schoolprestaties en verminderde criminaliteit. Vrijwilligers ontwikkelen vaardigheden die hun toekomstige positie op de arbeidsmarkt verbeteren.  

Daarnaast zijn er nog effecten voor ouders en de samenleving. De maatschappelijke waarde van deze effecten wordt geraamd op tenminste € 190 - € 200 miljoen per jaar.  

De uitkomst van het onderzoek onderstreept het belang van het (financieel) ondersteunen van het vrijwillig jeugdwerk en speeltuinen. Op veel plaatsen in Nederland is dat niet vanzelfsprekend. Juist daarom doen deze week vele jeugdclubs mee met de Jantje Beton collecte. Vanuit de opbrengsten financieren zij speelkansen voor kinderen.

SAMENVATTING UIT HET ONDERZOEK  

De maatschappelijke waarde van vrijwillig jeugdwerk en speeltuinen in Nederland  

Achtergrond Vrijwillig jeugdwerk  

In 2020 heeft Ecorys de maatschappelijke waarde van activiteiten van speeltuinen geraamd. In voorliggend rapport wordt een vergelijkbare raming gemaakt van de waarde van vrijwillig jeugdwerk. 

In dit rapport wordt onder vrijwillig jeugdwerk verstaan: activiteiten van vrijwilligersorganisaties gericht op kinderen tot 12 jaar en jongeren tot 18 jaar (hierna: jeugdigen). Het omvat daarmee zowel vrijwillig kinderwerk, als vrijwillig jongerenwerk, waarbij de activiteiten begeleid worden door vrijwilligers. 

Volgens recent onderzoek zijn er in Nederland ruim 50 organisaties werkzaam in het vrijwillig kinder- en jongerenwerk. Voorbeelden van deze organisaties zijn Scouting, YMCA en Jong Nederland. De activiteiten van deze organisaties zijn gericht op ontmoeting, plezier, creativiteit, natuurbeleving, zingeving, sport en spel. Het gaat dan niet alleen om de wekelijkse groepsactiviteiten, maar ook om activiteiten die een keer per jaar plaatsvinden en (zomer)vakantiekampen. Sommige organisaties richten zich daarbij met name om kwetsbare jeugdigen. 

Samen met de speeltuinen bereiken deze organisaties mogelijk 2 miljoen jeugdigen. 

Aanleiding en doel van het onderzoek  

De partijen die vrijwillig jeugdwerk uitvoeren hebben behoefte aan inzicht in de maatschappelijke waarde van de activiteiten. Doel van het onderzoek is om beter zicht te krijgen op dit belang voor kinderen, vrijwilligers, ouders en de maatschappij als geheel.  

Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van Jantje Beton, in samenwerking met Scouting Nederland, YMCA, de Branchevereniging LOS en participanten van het Platform Ruimte voor de Jeugd.  

Aanpak van het onderzoek  

Om de maatschappelijke waarde van het vrijwillig jeugdwerk in beeld te krijgen is gebruik gemaakt van diverse bronnen en onderzoeksmethoden. Allereerst is de beschikbare literatuur bestudeerd. Vervolgens is een inventarisatie gemaakt van de effecten van vrijwillig jeugdwerk. Daarbij is als vergelijkingssituatie gehanteerd de situatie dat vrijwillig jeugdwerk niet zou bestaan en jeugdigen zich op reguliere wijze zouden moeten vermaken: thuis, op straat, bij vrienden, etc. Er is dus niet verondersteld dat deze jeugdigen in dat geval zouden uitwijken naar sportverenigingen en cultuurorganisaties. Op basis van literatuuronderzoek, interviews en een validatiesessie met enkele representatieve partijen hebben we een inventarisatie gemaakt van de verschillende effecten. Vervolgens hebben we de omvang en maatschappelijke waarde van deze effecten geraamd, op basis van de beschikbare literatuur.  

We willen de vertegenwoordigers van de vijf geïnterviewde vrijwillig jeugdwerkorganisaties hartelijk danken voor hun tijd en input. Het gaat om vertegenwoordigers van de volgende organisaties: 

• Scouting Nederland
• YMCA
• JongNL Limburg
• MissieNederland
• Humanitas

Uitkomsten en effecten  

Het onderzoek laat zien dat vrijwillig jeugdwerk effecten heeft op alle betrokkenen: jeugdigen, hun ouders, en de vrijwilligers die de activiteiten voor de jeugdigen uitvoeren. Zo leidt het vrijwillig jeugdwerk voor jeugdigen tot een verbeterde mentale gezondheid en persoonlijk welbevinden, een verbeterde fysieke gezondheid, verbeterde schoolprestaties, verminderde criminaliteit en in de toekomst een betere positie op de arbeidsmarkt. Niet al deze effecten kunnen in een geldwaarde worden vertaald. Voor zover dat wel mogelijk is schatten we deze waarde op ruim € 20 miljoen per jaar. Vrijwilligers in het jeugdwerk doen vaardigheden op die ze anders mogelijk niet, of in mindere mate zouden realiseren. Daarbij kan men denken aan de ontwikkeling van organisatorische of didactische vaardigheden. Als gevolg hiervan verbetert hun toekomstige positie op de arbeidsmarkt. Tevens leidt het doen van vrijwilligerswerk op jeugdige leeftijd ertoe dat de kans dat men op latere leeftijd vrijwilligerswerk doet of zich anderszins inzet voor de samenleving groter is. De maatschappelijke waarde van deze effecten voor vrijwilligers is geraamd op € 40 tot 45 miljoen per jaar. Voor de ouders en/of verzorgenden van jeugdigen die deelnemen aan activiteiten van vrijwillig jeugdwerk ligt de grootste winst in de extra tijd en ruimte die zij krijgen om andere werkzaamheden te doen. Daarnaast ervaren ze de positieve effecten die het jeugdwerk op de kinderen heeft. De maatschappelijke waarde van de vrijgekomen tijd is geraamd op € 75 miljoen per jaar. Opgeteld komt de maatschappelijke waarde van de effecten van vrijwillig jeugdwerk uit op € 140 miljoen. In een eerder onderzoek hebben we een indicatieve raming opgesteld van de maatschappelijke waarde van speeltuinen. Deze kwam uit op circa € 52 miljoen per jaar.  

Conclusie  

Op basis van de nu gebruikte en beschikbare informatie is het lastig om exact aan te geven wat de maatschappelijke waarde van het vrijwillig jeugdwerk is. Via literatuurstudie in het buitenland en literatuur over vergelijkbare typen activiteiten is het mogelijk geworden een indicatief beeld te schetsen.. Op basis van onze analyse ramen we de maatschappelijke waarde van vrijwillig jeugdwerk, inclusief de activiteiten van speeltuinen, op € 190 tot 200 miljoen per jaar. Hierin zijn diverse relevante maatschappelijke effecten nog niet opgenomen, omdat deze met de huidige kennisbasis niet konden worden gekwantificeerd. 

Dit onderzoek wordt gepresenteerd in de week dat de organisaties van het vrijwillig jeugdwerk collecteren voor Jantje Beton en hun eigen club. Met de bijdrage van Jantje Beton kunnen de organisaties hun waardevolle activiteiten voor kinderen voortzetten.  

Benieuwd naar het totaaloverzicht van het onderzoek? 

>> Rapport Maatschappelijke Waarde van Vrijwillig Jeugdwerk

>> Infographic Maatschappelijke Waarde Vrijwillig jeugdwerk

Headerfoto is genomen in Natuurspeeltuin de Speeldernis