Het onderzoek, dat is uitgevoerd door Verian, in opdracht van Jantje Beton en Branchevereniging Spelen & Bewegen, laat zien hoe buitenspelen de afgelopen decennia steeds verder onder druk is komen te staan. Waar eerdere generaties vanzelfsprekend op straat speelden, is dat voor veel kinderen vandaag de dag geen optie meer. Zo spelen meer dan 400.000 kinderen in Nederland niet of nauwelijks buiten. Dat is zorgelijk, want buitenspelen is essentieel voor de fysieke, mentale en sociale ontwikkeling van kinderen.
Oproep aan de overheid
Jantje Beton doet daarom vier dringende aanbevelingen aan de politiek:
Leg richtlijnen vast voor speelruimte in beleid
Veranker normen voor speelruimte in nieuwbouw en herinrichting. Juist in stedelijke gebieden. Maak schoolpleinen groener en speelser. De ruimte die nu verloren gaat, krijgen we niet meer terug.Versterk buitenspelen als sociaal fundament in wijken
Betrek kinderen en bewoners bij de inrichting van hun omgeving. Investeer in buitenspeelcoaches en stimuleer samenwerking tussen gemeenten, ouders en maatschappelijke organisaties.Zorg dat álle kinderen kunnen meespelen
Geef extra aandacht aan kinderen met een handicap en kinderen in wijken met weinig groen. Maak inclusief samen spelen de norm.Stimuleer gemeenten speeltuinen structureel te ondersteunen
Vrijwilligersgedreven speeltuinen bieden veilige, inclusieve speelplekken en leveren aantoonbaar maatschappelijke meerwaarde: elke euro investering levert ruim het dubbele op. Toch dreigt 1 op de 4 binnen vijf jaar te verdwijnen.
Kinderen die weinig buitenspelen, ontwikkelen zich minder gezond, minder sociaal en minder veerkrachtig. De urgentie is hoog. Veranker buitenspelen daarom in beleid, wetgeving en uitvoering. Niet alleen als fysieke activiteit, maar als fundament voor een gezonde generatie.
‘Buiten is leuker dan binnen’
Buitenspeler van Jantje Beton: “Buitenspelen is veel leuker dan binnen zitten. Maar er zijn bijna geen plekken waar dat echt kan. En als ik dan buitenspeel, dan is er vaak niemand om mee te spelen.”
Volgens Mascha van Werven, directeur-bestuurder van Jantje Beton, moet dat anders: ”Kinderen weten precies wat ze nodig hebben: ruimte, vrijheid en veiligheid om buiten te kunnen spelen. Maar dat verdwijnt steeds meer uit hun leefomgeving. Dit is geen nostalgisch probleem, dit is een urgente oproep aan de politiek. Kinderen geven aan dat ze zich na het buitenspelen blij en sterk voelen. Ze worden er socialer, weerbaarder en gezonder van. Daar moeten we ons als samenleving van bewust zijn en ook naar handelen.”
Kinderen missen buitenspeelmaatjes
Buitenspelen staat al langer onder druk. Maar het nieuw generatie-onderzoek (uitgevoerd onder kinderen, hun ouders en grootouders) laat nu ook zien waaróm kinderen minder buitenspelen en vooral: hoe anders het is dan vroeger.
Kinderen willen nog steeds buitenspelen. Ze houden van iets zelf verzinnen, avontuur, spelen zonder ouders. Maar de omstandigheden zijn veranderd: Ouders spelen nu een belangrijkere rol voor het maken van afspraken: 20% meer dan generaties ervoor (23% vs. 3% (groot)ouders). Bijna de helft van de kinderen (47%) geeft aan dat te weinig kinderen buiten een reden is om niet buiten te spelen. Geen maatje, geen spel. En dus blijven ze binnen. Het meest genoemde verlangen? Meer kinderen om mee buiten te spelen.
Ruim één op de vier kinderen (28%) kiest inmiddels liever voor een scherm dan voor de stoep. De verleiding van de digitale wereld wint het bij deze groep van buitenspelen en dat is een wake-up call. Onder ouders en grootouders liggen die percentages zoals verwacht aanzienlijk lager.
Kinderen zijn minder vrij dan ooit. Kinderen mogen tegenwoordig minder ver ten opzichte van kinderen vroeger. Waar bijna 6 op de 10 van de grootouders vroeger vrij overal heen mochten, mag dit nu nog maar één op de vier kinderen (28%). Kinderen van nu willen eropuit, zelfstandig spelen, samen ontdekken, maar krijgen daar minder ruimte voor dan eerdere generaties.
Toch is het gevoel dat buitenspelen oplevert generatie-overstijgend. Van alle generaties geeft 88% aan zich blij en sterk te voelen na het buitenspelen.